Ինչ է հուշել Ալիեւն Էրդողանին՝ ռուսների հետ կապված
Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի նախագահներ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն ու Իլհամ Ալիեւը մասնակցել են Ռիզե-Արտվինի օդանավակայանի բացման արարողությանը։ Ռիզեն Էրդողանի հայրենի քաղաքն է։ Հանդիսավոր արարողությունից հետո երկու նախագահները բանակցություններ են ունեցել։ Այս առնչությամբ թուրքական մամուլը գրում է, որ առանցքային են եղել հետեւյալ հարցերը՝ էներգետիկ անվտանգություն, համագործակցություն էներգետիկայի ոլորտում, համագործակցություն տրանսպորտային ոլորտում, տարածաշրջանային իրավիճակի քննարկում։
Լեհական Defence 24-ը, օրինակ, ինչպես նշում է «Ռեգնում» լրատվական գործակալության մեկնաբան Ստանիսլավ Տարասովը, անդրադարձել է այն բանին, որ Թուրքիային՝ որպես հիմնական տարանցիկ երկրի, սկսել է լրջորեն անհանգստացնել ռուսական գազի՝ դեպի Եվրոպա մատակարարումների հետ կապված խնդիրը, հատկապես՝ Արեւմուտքի կողմից Ռուսաստանի դեմ վարած սանկցիոն քաղաքականության ֆոնին։ Այս համատեքստում Անկարան նաեւ մտահոգված է սեփական էներգետիկ անվտանգությամբ։ Ուստիեւ պատահական չէ, որ թուրքական փորձագիտական հանրույթում սկսել են խոսել այն մասին, որ հարկավոր է որոշակիորեն բարեփոխել Թուրքիայի էներգետիկ համակարգը՝ պահպանելով հանդերձ Հարավային Եվրոպայում կարեւոր հանգույց լինելու կարգավիճակը։
Թուրք փորձագետները հատկապես կարեւորում են «ՏԱՆԱՊ» գազամուղի հզորությունների ավելացումը։ Սակայն Ադրբեջանը սեփական պաշարներով դա անել չի կարող։ Ուստի քննարկվում է այդ նախագծին Իրանի, Իրաքի եւ Թուրքմենստանի միանալու հարցը։ Yeni еafak պարբերականն էլ գրում է, թե Եվրոպայում մտածում են, որ ռուսական գազը կարելի է փոխարինել իսրայելականով՝ այն տարանցելով Թուրքիայով։ Սակայն այս եւ այլ նախագծեր ընդամենը դեռ նախագիծ են։ Որքան հայտնի է, Իլհամ Ալիեւը Ռուսաստանի լավագույն գիտակներից է համարվում։ Գոնե նա ունի այդպիսի համարում թեկուզ Էրդողանի շրջապատում։ Ու քանի որ իրական քաղաքականությունը ենթադրում է պատրանքներից զերծ պլանավորում, իսկ այդ պլանավորումը նաեւ առնչվում է ռուս-թուրքական տնտեսական ու էներգետիկ հարաբերություններին, ապա հասկանալի է, թե ինչու է Էրդողանն այդքան հաճախ քննարկումներ ունենում Ալիեւի հետ։
Էրդողանն իրականում հիմա ամենաշատը վախենում է ռազմավարական եւ տակտիկական սխալ թույլ տալուց, հատկապես որ նման սխալները կարող են արագացված նեգատիվ էֆեկտ ունենալ։ Իսկ դա նրան պետք չէ, քանի որ թե՛ արտաքին ճակատում, թե՛ իր երկրի ներսում Էրդողանը գլխացավանքի պակաս կարծես թե չունի։ Բացի այդ, Թուրքիան էներգետիկ ինքնաբավ երկիր չէ եւ, ինչպես Ուկրաինան, չափազանց խոցելի է ու հիմա էլ գտնվում է տնտեսական խորագույն ճգնաժամի մեջ։ Ալիեւը հնարավոր է որոշ բաներ հուշի Էրդողանին, ասենք՝ ռուսական գազային հնարավորությունները հարավային գազային միջանցք կամ իրանական նախագիծ ներառելու հետ կապված, որը կնշանակեր տեսանելի երկարատեւ ապագայում ամրացնել ռուսների դիրքերը ԵՄ տարածքում՝ էներգետիկ առումով, չնայած որ ԵՄ-ն դա չի ուզում։ Ռուսաստանը, իհարկե, նման աջակցությունից չի հրաժարվի եւ, ինչպես ասում են, «լավության տակ չի մնա»։
Մնում է հասկանալ, թե Ռիզեում իրականում ինչ է հուշել Ալիեւն Էրդողանին, եւ դա ինչպես կանդրադառնա ռուս-թուրքական հարաբերությունների հետագա սերտացման վրա։